Hitzaurrea

        1941eko udaberrian, Indotxinako lurrak japoniarren mende zeuden. Vietnamgo Iparraldean komunista eta iraultzaile batzu, Ho Chi Minh heuren artean, Viet-minh delakoa sortzeko bildu ziren, hau da, Vietnamen Independentziaren aldeko Elkartea. Japoniar eta frantziarrak gudukatu eta Vietnamgo Errepublika Demokratikoa sortu nahi zuten, eta mendietan eratu zuten beren erresistentzia armatua.

        1942ko udan Ho Chi Minh, talde hartako burua, Txina aldera abiatu zen bi xederekin: alde batetik Chiang Kai-shek bisitatu nahi zuen, Txinar eta vietnamiarren frente elkartu bat proposatu nahi ziolako, eta beste aldetik txinar komunistak bisitatu nahi zituen Yenan aldean. Baina muga iragan eta Kwangsi herrialdean detenitu egin zuten eta espiatzat salatu Chiang Kai-shek nazionalistaren soldaduek.

        Lehenbizi Tsingsi gartzelan sartu zuten. Gero trasladoak heldu ziren, eta Lungjuen, Tiempao, Tungchun, Nanning, Ouming, Pinyang, Laiping, Linchow, Kweilin eta bestetan egon zen.

        Vietminhgo lagunek beretaz galdetu zutenean hilik zegoela erantzun omen zuten txinar nazionalistek.

        Baina 1944 urtean agertu zen berriro libre, iraultza segitzeko.

        «Gartzelako Egunkarian» bilduriko poemak tang ahapaldiak dira. 115 ahapaldi 101 poema osatzeko.

        Txineraz idatzi ziren, vietnamieraz eginez gero gartzeleroak mesfidatuko bait ziren.

        Lengoaia arruntez eginik daude, horniduretatik eta klasikotasunetik urrinduak. Bizimodu arrunta da beren gaia, eta norbere ardurak azaltzeko aitzakia.

        Poema hauen baliorik funtsezkoena testigantza pertsonalarena da, baina espiritu poetiko sakon bat eta bizitzari buruzko filosofia berezi bat ere aurki daitezke haietan, atalik atal.

        Itzulpenari dagokionez, hau ere gartzelan egin izan da, baina, Txinakoetan ezik, Espainiako batetan, Herrera de la Mancha delakoan hain zuzen.

Iñaki Aramaio