HITZAURREA EDO
Zure eskuartean dituzun, irakurle maitea, olerki hauek biltzerakoan, ez zitzaidan bururatu holako hitzaurrerik egin beharko nuenik, ez eta pentsatu ere. Alde batetik, ez bait ditut hitzaurreak beharrezkotzat jotzen gehienetan (poemek ez badute inongo zentzurik edo zeresanik, hitzaurreak ez du inolaz ere hutsune hori beteko) eta oso alferra bait naiz, bestalde.
Hala eta guztiz ere, hemen naukazue, erre ta erre, boligrafo eskuartean zer esango dizuedan asmatzen. Baina ez pentsa gustora ari naizenik; ez. Hobeto egongo nintzateke alde-zaharreko taberna batean, nire lagunekin, zerbeza bat edaten. Zalantzarik ez.
Gertatzen dena hauxe da: Haranburu-Altuna jaunak eskatu dizkit lerro batzu nire burua aurkezteko eta holako saltsan sartuz gero ezin dut atzera jo.
Beno bada, gasteiztarra nauzue. Hiri ilun eta aspergarri horretan jaio nintzen orain dela, Ordorikak abesten duen bezala, «nik nahi baino urte gehio» (Ordorikak nirekin ikasi zuen, hain zuzen ere).
Nire haurtzaroa azkar igaro zen eta ez daukat inongo oroipen berezirik. Irakurle amorratua izan naiz betidanik. Ni literaturaren eskualde liluragarrian, Capiton Trueno eta El Jabatoren bidez sartu nintzen. Mesanotxia komikiz bete-beterik izaten nuen eta nire aita gaiztoak, nota txarrak ekartzen nituen bakoitzean, bilduma osoa erre ohi zidan. Gero 13 edo 14 urte nituelarik «Circulo de lectores» delakoaren partaide egin zen aita eta hortik aurrera «literatura seria» hasi nintzen irakurtzen. «Cuerpos y almas», «El mundo, el demonio y la carne», «Shinue el egipcio», liburu mardul eta mamitsuek bizitzaren ate astunak ireki zizkidaten. Horrekin batera literatura, matematika baino askoz interesgarriagoa zela konturatu nintzen eta horretaz konturatu bezain laster nire notak jaitsi ziren oso maila arriskutsu batetaraino, jakina.
Sasoi horretaz bukatu baino lehen beste bi aipamen egiteari -beste hainbeste artean- txit beharrezkoa deritzot. Lehendabizikoa: «Los clérigos de San Viator». Fraile horiei esker Jainko, eliza, erlijio eta dogma guztiak gorrotatzen bait ditut.
Eta bigarrena, nire auzoko «la Elena». Garai batetan, ez zegoen telebistarik gure etxean. (Orain bai, zer egingo luke bestela aitak?) Beno, bada, garai haietan auzoko mutiko guztiak, ogia eta txokolatea hartuz gero, joan ohi ginen bere etxera «Los Picapiedras» ikustera. Emakume santu hark, telebista piztu baino lehen, belaunikatu arazten gintuen eta errosarioa otoitzegin arazi, pelikula ikusteko baldintzapen nahitanahiezkoa bezala. Horrez gero, mota guztitako auzokoak gorrotatzen ditut eto mota guztietako filmak maite ditut, halaber.
Geroxeago, literatura alferra utzi egin nuen eta Politzeren liburu famatu hori hartu nuen biziki irakurgaitzat. Hor hasi ziren nire buruhauste guztiak. Ikastetxetik bota ninduten eta Parisa joan nintzen. Han, «La bohème». Denetatik egin nuen edo beste moduan esanda ez nuen deus egin.
Itzuli nintzen sorterrira, eta proletargoaren abanguardi alderdian sartu nintzen. Lehendabiziko maitasuna suertatu zitzaidan, horren goxotasunak dauzkat oraindik buruan, baina hori ere gaizki atera zitzaidan eta nire kuttunak beste gizon ni baino helduagoa aurkitu zuen bere bidean eta berarekin joan zen. Erotu nintzen. Bartzelona, Lisboa eta Paristik ibili nintzen bere atzetik. Ez nuen haren berririk izan. Oraindik ez dut, egia esan. Lasaitu nintzen piskat eta alderdiak ireki zizkidan bere beso amatiarrak berriro.
Uharte bananero batetan igaro ditudan 14 hilabeteez ez dizuet ezer kontatuko. Nahiko arruntak izan ziren eta. Ez eta ere lantegi batetan pasatako bi urteez. Hau bakarrik: horrez gero ez dut poesia soziala atsegin.
Nire hurrengo urratsaz, bai, horretaz zerbait esango dizuet.
Londresen gaude. Punk-rock delakoa hasten denean. Nirekin ikasten duen neska batek, esaten dit harrituta eta haserre: «Baina nola, ez dituk Sex Pistols, Clash eto Ian Dury ezagutzen?» eta nik ezezka eta berak ez zela posible eto gonbidatzen ninduela bere etxera disko horiek entzuteko. Joan nintzen bere etxera eta han zegoen Gladys (nirekin ikasten zuena) diskak oro jartzeko prest. Hura poza, hura lilura!
Rock & roll-ak salbatu ninduen. Bai, bai, ez da gehiegekeria. Sinets nazazue!
Hor bukatu zen nire bizitzaren lehen zatia eta hasi zen bigarrena. Hortik aurrera zer gertatu? Ez dizuet kontatuko, itxadon zaitezte hurrengora arte, nik nire haurtzaroan «El capiton trueno»ren hurrengo alea itxadon ohi nuen bezala. (Continuará)
Donostia 81-XII-5
© Xabier Montoia