EUSKERAREKIÑ EUSKALDUNEN ATSEGIN-LELOAK
Zortzikoan [1]
Donostian egon zan denborakoak. Mayas Llorenteri, Tragiari, Juan Bautista Errori... egiten dizkien ainbeste aipamenak, garbi asko adierazten dute. |
1 Bukaera nai diot Eman obra oni, Bai eta onoreak Kantuz euskarari: Ikusi-ditu onez Zenbait egun-gorri: Bañan garaitpendurik Txit dago gaur ongi 2 Gure euskara-maite Jakintsun eztia, Aienatu nai zuten Arrotzak guztia: Iguñ badute-ere Bera ikustea, Urteak joan arren, Txit dago gaztea. 3 Erdaldun mingain-latzak Oraiñ zenbait-urte, Euskara gaztetzerik Ez-baitzuten uste: Alegiñ aundiak Txit egin dituzte, Galduko dutelako: Bañan ezin dute. 4 Bere seme prestuak Ongi apiñdurik, Agertu da euskara Aitz zuloetatik: Sasoikoa dago ta Piskorra oraindik: Ez da itzkuntza bat au Berdintzen debanik. 5 Gozoa dalarik-da Guzizko zintzoa; Izkera guzietan Lendabizikoa: Beraren egille zan Gure Jaungoikoa, Argatik da euskara Aiñ gaiñ-gañekoa. 6 Nagusi eta buru Dala egiazki, Egiñ izan diote Ixukarik aski: Erabilli ere bai, Etsaiak txit gaizki: Bañan oraiñ guziak Azpian daukazki. 7 Euskararen etsaiak Dirade argiro, Mayansekin Llorente Eta Osorio: Asmatu-arren zenbait Gezur ta sesio, Aien esker gaiztoan Gañera da igo. 8 Beste anitzek ere Txarkeria asko, Esan izan dituzte Euskararentzako: Batzuetan inki ta Besteetan mako, Izuturik txokoan, Egongo dalako. 9 Maians eta Armesto Gorputz bat egiñik, Ari ziran euskara Puskatu eziñik: «Jo-ezak» andik eta «Jo-ezak» emendik, Moldatu baitzituen Aita Larramendik. 10 Uste etzuten gauza Zitzaien gertatu, Etzekiten lanean Ziralako sartu: Asi baziran eta Bai aiei damutu, Astiñ-aldia txarrak Etzituzten artu. 11 Maitaro naiko zuten Euskara ikusi, Baldin bear bezala Balute ikasi: Ezagutzen eztana Mendekatzen asi, Nola nai zuten bada Baza irabazi? 12 Ondoren agertu zan Don Joakin Trajia, Naspillatu naiean Euskara garbia: Aotan artzen zuela Naparren erria; Ustez etzuelako Izen berekia. 13 Guztiz gauza aunditzat Trajiak esanak, Desekindu zituen Astarloa jaunak: Aiñ ziraden traketsak Eta txit baldanak, Ezagutu ditzake Eroa ez danak. 14 Astarloaren obrak Dira agiriko: Alakorikan iñon Ezta nerekiko: Mingaiñ latz arro zenbait Astotzar lapiko, Ixilduko dituzte Sekula betiko. 15 Mundu guzi-guzia Jakiñean bego, Biziko da euskara Oraiñ eta gero: Beraren aundizkatzen Gogaltsu ta bero, Itzkribatzen ari da Aspaldian Erro [2]. 16 Atera ditu onek Bi obra berriak, Esaten dituela Beretan egiak: Aiek irakurtean Etsaien erdiak, Ezur uts egin ditu Sabel-arrabiak. 17 Txori buru puztu bat Egiñik txit aundi, Etsai irten zitzaion Gure euskarari: Apez jantzian zuen Izena estali, Aditu baitzituen Bereak eta bi. 18 Luma lodi zatar bat Zorrozturik gaizki, Asi zan itzkribatzen Arroturik lazki: Euskara ixilltzeko Asmoetan naski, Erronkak botatzea Ezta, ordea, aski. 19 Kakoa ortik eta emendik makoa, Esaten zuen zala Montuengakoa: Uste bazuen ere Zala goapoa, Astin bat artu zuen A zer nolakoa! 20 Naiz joan batera ta Naiz joan bestera, Non-nai aurkitutzen da Argiro euskera: Eman bear diogu Zor zaion eskerra, Bestela gu beraren Semeak ez gera. 21 Euskara piztea da Erdaldunen miña, Ez dakit nondik duten Orrelako griña: Mundu-guzian dago Sustraiak egiña, Itzegin oizalako Bera txit antziña. |
[1] Gipuzkoako Dantzak, 198, 199 eta 200 orrialdetan.
[2] Erro-ko Juan Bautista Andoaindar jakintsuaren lenbiziko liburuaren izena da «Alfabeto de la lengua primitiva de España».
© Juan Ignazio Iztueta