Ohikoari beha

Felipe Juaristi

"Umeek gezurra esaten dutenetik"
Uxue Apaolaza
Erein, 2005

        Nik ere ezin dut esan liburua zer den, liburua baizik ez dela, ipuinez osatutako liburua hain zuzen. Ipuinak direla da garbien dudana, nahiz oso ondo ez dakidan ipuina zer den, orokorki hartuta, are gutxiago Uxue Apaolazaren ipuin hauek zer diren, partikularki hartuta. Idazteko saioak izan daitezke, hasi berriaren pausuak ibilbidean, oso ongi ez dakiela zein duen xede eta zein helmuga, baina bai ibiltzen hasia dela eta aurrera doala.

        Seguru asko, neska gazte bat zakil kontuan-eta aritzeak, ez baita normala gu bezalako herri xantu eta xano honetan emakumeak sexuaz hitz egitea, are gutxiago sexuaz idaztea, eta zer esanik naturaltasunez, liburuarekiko nolabaiteko gogoa piztu du, ezin uka, baina horrek bere buelta dakar: deigarriena eta salbuespena hartzen da orokortzat eta liburuan dauden benetako baloreak ahantzi edo bazterrera uzten dira, abandonaturik. Deigarriena eta salbuespena, era berean, topikoak dira liburuan, topikoak eta inpertsonalak, belaunaldi bateko heziketaren ondorio. Baina horrelakoxeak gara, salbuespenak maiteagoak ditugu, ohikoa baino. Ez garelako ohikora egiten, edo ohikoa hain denez ohiko, ikusteke eta sentitzeke pasatzen zaigulako, zer egingo dugu bada. Eta hala ere, liburuaren meriturik handiena ohikoari eskaintzen dion begirada da, egunerokoaren gainean eraikitzen duen begien aterpe eta atsedentoki. Ikuspegi horretan dago idazlearen berezitasuna, eta ez idazketan. Izan ere, idazketa sinplea da eta, traketsa ez den arren, oso elegantea ere ez da. Naturala, bai, oso naturala dena dela.

        Hala ere, badira metafora batzuk, ez asko dena dela, aipatzekoak eta gogoratzekoak direnak, metafora baita (eta badakit poesiarekin batera beste munduko kontua dirudiela), testu baten mamia; metafora batek mundua, mundu literarioa, salba lezake. Esaterako: "Atzeko patioan, diskretuki, etxeek ipurdian hazka egiten dute".

        Horko bidetik jo izan balu.

El Diario Vasco, 2006-01-20